Pošalji dokument na e-mail

Najznačajnija poslodavačka organizacija unutar EU je BUSINESSEUROPE^[1], koja okuplja 41 centralni industrijski savez iz 35 zemalja. Njeno članstvo je, dakle, šire od članstva EU. Osim nje, postoje i brojne posebne organizacije, npr.:

• COPA (Comite des Organisations Agricoles)^[2] ;
• CEEP (Centre Europeen des Enterprises Publiques)^[3] ;
• UEAPME (European Association of Craft, Small and Medium-Sized Enterprises)^[4], itd.

Sa druge strane, najznačajnije radničko udruženje u EU je ETUC^[5] (European Trade Union Confederation) – Evropska konfederacija sindikata.

Reprezentativnost socijalnih partnera u EU

Pitanje reprezentativnosti evropskih socijalnih partnera od višestrukog je značenja za evropski socijalni dijalog, posebno u vezi sa slijedećim pitanjima:

• Evropska komisija mora konsultovati poslodavce i radnike o mogućem smjeru djelovanja Unije, te ako, nakon tih konsultacija, smatra da je preporučljivo provesti aktivnosti Unije, mora konsultovati poslodavce i radnike o sadržaju utvrđenog prijedloga. Takođe, poslodavci i radnici moraju proslijediti Uniji svoje mišljenje ili, ako je primjereno, preporuku;^[6]
• evropski socijalni partneri mogu obavijestiti Evropsku komisiju o namjeri da žele započeti kolektivno pregovaranje shodno čl. 139. Ugovora o Evropskoj zajednici te, nakon provedenih konsultacija, započeti postupak pregovaranja, koji ne smije trajati duže od devet mjeseci, osim ako ga poslodavci, radnici i Komisija ne žele produžiti;^[7]
• socijalni dijalog na nivou Unije može dovesti do ugovornih odnosa, uključujući i kolektivne ugovore, ukoliko to žele socijalni partneri. Ugovori sklopljeni na nivou Unije provode se u skladu s postupcima i praksom koji su specifični za poslodavce, radnike i države-članice, ili, u stvarima obuhvaćenim članom 137., sa odlukom Vijeća na prijedlog Komisije, a na zajednički zahtjev potpisnica.^[8]

Pitanje reprezentativnosti ima specifično, demokratsko značenje, jer omogućava učešće građana Unije posredstvom relevantnih, odnosno reprezentativnih socijalnih partnera. Dakle, tekst Ugovora o Evropskoj zajednici predviđa da će Evropska komisija podržavati konsultovanje udruženja poslodavaca i udruženja radnika na nivou Unije, ali ne definira pitanje reprezentativnosti, nego je kriterije reprezentativnosti utvrdila Komisija.

Tako su u izjavama Komisije iz 1993. i 1996. g. utvrđena tri kriterija koji se odnose na reprezentativnost:

Prvi kriterij se odnosi na:

• organizovanost udruženja radnika i udruženja poslodavaca na evropskom nivou, i to kao međugranskih, granskih ili udruženja određenih kategorija poslodavaca i radnika;
• zahtjev da su ta udruženja priznata i da su integralni dio strukture socijalnog partnerstva država članica, te da imaju sposobnost zaključivanja kolektivnih ugovora i predstavljanja svih ili što je moguće više država članica;  
• odgovarajuću strukturu koja omogućava njihovo efikasno učešće u postupku konsultovanja.

Drugi je kriterij od posebnog značaja u pogledu implementiranja evropskih kolektivnih ugovora od strane nacionalnih udruženja (kako poslodavačkih tako i radničkih, zapravo članica evropskih organizacija), jer bez tog elementa reprezentativnosti nebi bilo moguće primijeniti evropski kolektivni ugovor u državi članici (čl. 139. st. 2. Ugovora o Evropskoj zajednici). Zapravo, “sposobnost zaključivanja kolektivnih ugovora” odnosi se na nacionalna udruženja koja su članice evropskih poslodavačkih i radničkih udruženja, jer ona moraju  ispunjavati uslove reprezentativnosti na nacionalnom nivou, dok se “predstavljanje svih država članica” odnosi na evropska udruženja radnika i evropska udruženja poslodavaca. Evropski socijalni partneri, shodno stavu Komisije, trebaju nastojati uključiti sve države članice, a najmanje socijalne partnere iz tri četvrtine članica Unije. Organiziranje na evropskom nivou mora biti postavljeno tako da garantuje zastupljenost socijalnih partnera iz svih država članica.

Treći kriterij je bitan u pogledu evropskih organizacija (poslodavaca i radnika) jer omogućava da se pravovremeno raspolaže odgovarajućim ovlaštenjem, odnosno mandatom, u smislu davanja mišljenja.

[1] Founded in 1958, BusinessEurope is a European lobby which represents small, medium, and large companies through its members, 41 leading national business organisations in 35 European countries working together to achieve growth and competitiveness in Europe.BusinessEurope je vodeće udruženje poslodavaca na području EU. Udruženje je osnovano 1958. godine sa ciljem da zastupa mala, srednja i velika preduzeća preko svojih udruženja članica. BusinessEurope u svom članstvu ima 41 vodeće nacionalno poslodavačko udruženje ili organizaciju, iz 35 evropskih zemalja. prim. aut.BusinessEurope played a strong role in pushing for austerity reforms across Europe via the EU's new Economic Governance Initiative . ^{[ 1 ]}

[2] Za oblast poljoprivrede. prim. aut.

[3] Koja okuplja preduzeća i organizacije iz javnog sektora. prim. aut.

[4] Koja okuplja mala i srednja preduzeća. prim. aut.

[5] The European Trade Union Confederation (ETUC) is a trade union organization which was established in 1973 to represent workers and their national affiliates at the European level.Evropska konfederacija sindikata (ETUC) je sindikalna organizacija koja je osnovana 1973. godine sa ciljem da zastupa radnike i njihove nacionalne sindikalne podružnice na evropskom nivou. Its role has increased as European integration has expanded EU influence on economic , employment and social policy throughout the 27 Member States.prim. aut.

[6] čl.138. st. 2. Ugovora o Evropskoj zajednici. prim. aut.

[7] čl.138. st. 4. Ugovora o Evropskoj zajednici. prim. aut.

[8] čl.139. st. 2. Ugovora o Evropskoj zajednici. prim. aut.